سلامت جنسی بخش مهم و جداییناپذیر از سلامت کلی انسان بهشمار میآید، و شیوهی ابراز جنسی افراد میتواند تأثیر قابلتوجهی بر مهمترین روابط عاطفی و بینفردی آنها بگذارد. در طول تاریخ، موضوع رابطهی جنسی در بسیاری از فرهنگها ــ حتی در جوامع علمی و روانپزشکی ــ بهعنوان موضوعی تابو یا «ممنوعه» تلقی شده است.
خوشبختانه، در سالهای اخیر، این برچسب منفی و انگ اجتماعی بهتدریج کمرنگ شده و گفتوگو دربارهی مسائل جنسی در فضایی امن و علمی امکانپذیر شده است. در این میان، سکستراپی بهعنوان رویکردی تخصصی، فرصتی فراهم میکند تا افراد بتوانند چالشهای جنسی خود را بررسی کرده، هویت جنسی خود را بهتر بشناسند و روابط صمیمانهتری را تجربه کنند.
سکستراپی چیست؟
سکستراپی نوعی گفتوگو درمانی تخصصی است که با هدف کمک به افراد و زوجها برای بررسی عوامل پزشکی، روانشناختی، شخصی و بینفردی مؤثر بر سلامت و رضایت جنسی طراحی شده است. هدف کلی سکستراپی، پرداختن به چالشهای جسمی یا عاطفی مؤثر بر سلامت جنسی و ایجاد مسیری برای داشتن زندگی جنسی معنادار و رضایتبخش است.
بر اساس پژوهشهای علمی، حدود یکسوم از افراد جامعه درگیر انواع مختلفی از اختلالات عملکرد جنسی ــ مانند کاهش مزمن میل جنسی، دشواری در برانگیختگی، انزال زودرس، درد حین رابطه یا ناتوانی در رسیدن به ارگاسم ــ هستند. چنین چالشهایی ممکن است اثرات جدی بر روابط عاطفی و کیفیت زندگی روانی افراد داشته باشند. گاهی این مشکلات ریشه در عوامل پزشکی دارند؛ برای مثال، برخی بیماریها مانند دیابت یا فشار خون، و یا داروهایی نظیر داروهای ضدافسردگی میتوانند بر میل جنسی اثر منفی بگذارند. اما در بسیاری از موارد، ریشهی این مسائل روانی یا هیجانی است. در چنین شرایطی، مراجعه به سکستراپیست متخصص میتواند به فرد کمک کند تا عوامل روانشناختی، شخصیتی یا بینفردیِ مرتبط با نارضایتی جنسیاش را شناسایی کرده و در مسیر درمان قرار گیرد.
چطور بفهمیم که سکستراپی برای ما مفید است؟
اگر در ذهنتان این سؤال شکل گرفته که آیا سکستراپی میتواند برایتان مفید باشد، تنها نیستید!
دغدغههای مربوط به سلامت جنسی بسیار رایجاند. افراد به دلایل گوناگونی از جمله مشکلات عملکرد جنسی، کشف هویت جنسی، افزایش لذت و رضایت از رابطه جنسی و بسیاری موارد دیگر به سکستراپیست مراجعه میکنند.
در زمینه عملکرد جنسی، تخمین زده میشود حدود ۴۳٪ زنان و ۳۱٪ مردان درجاتی از اختلال جنسی را بروز میدهند. این آمار معمولاً با افزایش سن و تغییرات جسمی مرتبط با پیری افزایش مییابد. اما حتی بدون وجود مشکل عملکرد جنسی، بیشتر افراد میتوانند از سکستراپی برای بهبود کیفیت زندگی جنسی و سلامت جنسیشان بهرهمند شوند.
دغدغههای مرتبط با سلامت جنسی معمولاً در دستههای کلی زیر جای میگیرند:
میل جنسی: اگر حس میکنید دیگر مانند گذشته از رابطه جنسی لذت نمیبرید یا علاقهتان کم شده، سکستراپی میتواند کمککننده باشد. کاهش میل جنسی میتواند دلایل مختلفی از جمله استرس، تغییرات هورمونی، مشکلات رابطهای تا بیماریهای جسمی داشته باشد. سکستراپیست میتواند به شناسایی و درمان این دلایل کمک کند.
برانگیختگی: مشکلات در برانگیختگی عاطفی یا جسمی، پیش از یا حین رابطه جنسی، میتواند مانعی جدی در رضایت جنسی باشد. سکستراپی در این زمینه با ارائه راهکارهای مؤثر میتواند یاریگر باشد.
ارگاسم: مشکلاتی نظیر تأخیر، عدم دستیابی یا ارگاسم زودرس میتوانند ناشی از عوامل روانی، جسمی یا رابطهای باشند. سکستراپی با بررسی دقیق این دلایل به شما کمک میکند تا راهحل مناسب را بیابید.
درد: تجربه درد یا ناراحتی در حین رابطه جنسی نباید نادیده گرفته شود. مشکلاتی مانند واژینیسموس، ولوودینیا، درد لگنی یا دیسپارونیا میتوانند رابطه را برای فرد غیرممکن کنند. درمانگران جنسی میتوانند با شناسایی دلایل و ارائه راهکارهای درمانی، به بهبود این شرایط کمک کنند.
علاوه بر عملکرد جنسی، سکستراپی میتواند در سایر زمینههای مرتبط با سلامت جنسی نیز مؤثر باشد:
تقویت صمیمیت و ارتباط با شریک جنسی: اگر بهدنبال افزایش صمیمیت در رابطه هستید، سکستراپیست میتواند مهارتهای ارتباطی شما را تقویت کند.
ترمیم زخمهای گذشته: تجربههای جنسی ناخوشایند یا آسیبهای گذشته میتوانند بر زندگی جنسی شما تأثیرگذار باشند. سکستراپیستهای دارای آموزش درمان تروما میتوانند در مسیر درمان همراه شما باشند.
رهایی از شرم جنسی: احساس شرم یکی از موانع بزرگ در پذیرش خود جنسی است. سکستراپی با ایجاد فضای امن و حمایتگر به شما کمک میکند تا با مهربانی و پذیرش خود، رابطهای مثبت با تمایلات جنسیتان بسازید.
شناسایی الگوهای بیننسلی ناسالم: آموزش جنسی به کودکان از دغدغههای والدین است. سکستراپیست میتواند به شما در تربیت فرزندانی آگاه و بدون شرم کمک کند.
در نهایت، سکستراپی به شما کمک میکند تا زندگی جنسیای رضایتبخش، معنادار و منطبق با ارزشها و نیازهای شخصی خود داشته باشید.
اگر مشکلات جنسی حل نشوند چه اتفاقی میافتد؟
- سردی روابط و طلاق عاطفی یا رسمی
- کاهش عزت نفس
- افزایش اضطراب و افسردگی
- خیانت یا روابط خارج از تعهد
- احساس شرم، گناه، سرخوردگی و تنهایی
سوالات متداول:
آیا سکستراپی فقط برای زوجهاست؟
نه! افراد مجرد هم میتوانند برای مسائل شخصی، اختلالات جنسی یا پرسشهای جنسی خود به سکستراپ مراجعه کنند. سکستراپی هم برای افراد و هم برای زوجها مؤثر است.
آیا مراجعه به سکستراپ یعنی من بیمار جنسی هستم؟
اصلاً. مراجعه به سکستراپ نشانهی آگاهی و مراقبت از سلامت جنسی است، نه بیماری و همهی ما ممکنه در این مسیر چالشهایی داشته باشیم.
آیا مشکلات جنسی قابل درمان هستند یا باید با آنها کنار آمد؟
اغلب مشکلات جنسی با درمان درست کاملاً قابل حل هستند. کنار آمدن با درد یا نارضایتی جنسی تنها باعث تشدید مشکلات میشود.
آیا اضطراب باعث ایجاد اختلال جنسی میشود؟
بله، اضطراب یکی از دلایل اصلی اختلالات جنسی است. استرس ذهنی میتواند عملکرد جنسی رو به شدت مختل کند.
چرا برخی افراد از رابطه جنسی میترسند؟
ترس میتواند ریشه در تربیت، تجربههای منفی، درد جنسی، اضطراب یا باورهای نادرست داشته باشد. سکستراپی کمک میکنه این ریشهها بررسی و درمان شوند.
سکستراپی چه فرقی با مشاوره ازدواج داره؟
مشاوره ازدواج مسائل کلی رابطه را بررسی میکند، ولی سکستراپی به صورت تخصصی به مشکلات و اختلالات جنسی، صمیمیت جنسی و باورهای جنسی میپردازد.
آیا سکستراپی در ایران قانونی است؟
بله، اگر توسط متخصص دارای مجوز (روانشناس، روانپزشک، یا مشاور آموزشدیده در حوزه سکستراپی) انجام بشه، کاملاً قانونی و معتبر است.
آیا سکستراپی شامل آموزش جنسی هم میشود؟
بله. یکی از جنبههای سکستراپی اصلاح باورهای اشتباه و ارائه اطلاعات علمی درباره رابطه جنسی میباشد.
چگونه با همسر خود درباره مشکلات جنسی حرف بزنیم؟
با آرامش، بدون سرزنش، در زمان و مکان مناسب صحبت کنیم. همچنین، استفاده از جملاتی مثل "من احساس میکنم..." به جای "تو همیشه..." میتواند به مکالمه کمک کند.
تفاوت میل جنسی پایین با سردمزاجی چیست؟
میل جنسی پایین یعنی تمایل جنسی کم، که میتواند موقت و قابل درمان باشد، ولی سردمزاجی یک اختلال جنسی خاص است که به ارزیابی دقیق نیاز دارد.
سؤالات متداول
احساس راحتی و درک توسط درمانگر شما ضروری است. اگر ارتباطی احساس نمی کنید، اشکالی ندارد که در مورد نگرانی های خود صحبت کنید.
اگر با درمانگر خود ارتباطی احساس نمی کنید، کاملا طبیعی است و باید در جلسه بعدی خود این احساس را آشکارا با او در میان بگذارید.
در اولین جلسه درمانی خود، از درمانگر خود انتظار داشته باشید که با پرسیدن دلایل شما برای درمان، سابقه شخصی، چالش های فعلی و اهداف شما برای درمان، در درجه اول بر شناخت شما تمرکز کند.
اکثر طرح های بیمه درمانی درمان بیماری های روانی تشخیص داده شده را پوشش می دهند، اما پوشش بسته به برنامه متفاوت است. می توانید پوشش بیمه خود را با تماس با ارائه دهنده بیمه خود یا استفاده از پورتال آنلاین آنها بررسی کنید.
طول درمان بسته به فرد و شرایط خاص او متفاوت است، اما ممکن است هفته ها، ماه ها یا سال ها طول بکشد. انجمن روانشناسی آمریکا (APA) می گوید که نیمی از افرادی که علائم سلامت روان دارند بعد از 15 تا 20 جلسه سود می برند.